You are currently viewing Εθελουσία: Πότε η απόφαση είναι σωστή και πότε λάθος

Εθελουσία: Πότε η απόφαση είναι σωστή και πότε λάθος

Συνάδελφοι,

Κατανοώντας πλήρως την ένταση των ημερών, που δημιούργησε σε όλους το νέο πρόγραμμα εθελουσίας σχετικά με το δίλημμα εάν κάποιος θα το αποδεχτεί ή όχι, επανερχόμαστε με κάποιες σκέψεις που νομίζουμε ότι θα σας βοηθήσουν πολύ.

Ακριβώς, επειδή η απόφαση είναι καθαρά προσωπική αλλά και τόσο σημαντική, που μία εσφαλμένη απόφαση μπορεί να έχει μη αντιστρεπτές αρνητικές συνέπειες στη ζωή σας, θα προσπαθήσουμε με υπευθυνότητα να αναλύσουμε τα περισσότερα δεδομένα, ώστε να φανούμε χρήσιμοι, τη δύσκολη αυτή στιγμή, να πάρει ο κάθε συνάδελφος όσο το δυνατόν ορθότερη απόφαση και να μην κάνει τα λάθη, που έκαναν άλλοι συνάδελφοι στο παρελθόν.

Πολύ σημαντικό, για να ληφθεί η σωστή απόφαση, είναι το να προσδιορίσουμε με τις σωστές ερωτήσεις και σκέψεις ποιό είναι το καλύτερο και ποιό το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα σε κάθε απόφαση παραμονής ή αποχώρησης.

 

Αβεβαιότητα ως προς το εισόδημα
 

Εάν αποχωρήσει κάποιος από την εργασία στην Τράπεζα, οι επιλογές που έχει είναι συνταξιοδότηση (εάν βρίσκεται κοντά στο τέλος του εργασιακού του βίου), ή εργασία ως αυτοαπασχολούμενος, ως μισθωτός στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα, μετανάστευση, ανεργία. Ως συνταξιούχος ή εργαζόμενος στο δημόσιο, υπάρχει σταθερή ροή εισοδήματος με ελάχιστη αβεβαιότητα ως προς το ύψος του διαχρονικά.

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις υπάρχει αβεβαιότητα ως προς το εισόδημα, τον τρόπο ζωής, τον ελεύθερο χρόνο, και για αυτό χρειάζεται ενδελεχής μελέτη πριν πάρει κάποιος την απόφασή του, ιδίως αν δεν έχει βρει άλλη εργασία.

Χρήσιμη η αξιολόγηση της τωρινής εργασίας
 

Επίσης, πριν πάρει την απόφασή του, πρέπει να καταγράψει τα αρνητικά και τα θετικά της τωρινής εργασίας, να τα αξιολογήσει και να αναρωτηθεί τι τον ευχαριστεί και τι όχι, τι θα ήθελε να έχει η εργασία του, που δεν το έχει τώρα ως προς εργασιακό περιβάλλον, αντικείμενο, μισθό, εξέλιξη. Θα επιθυμούσε να απασχοληθεί σε άλλο κλάδο από τον τραπεζικό, σε άλλο τραπεζικό όμιλο ή σε άλλο τμήμα στην τράπεζα; Μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση στην τωρινή εργασία;

Όλα αυτά, γνωρίζοντας ότι η τωρινή του εργασία καλύπτει σε κάποιο βαθμό τις παρακάτω ανάγκες: οικονομική ασφάλεια που του επιτρέπει να ζει και να καλύπτει τις προσωπικές και οικογενειακές του ανάγκες, αυτοεκτίμηση ότι μπορεί να συντηρηθεί και δεν επιβαρύνει άλλους, κοινωνικό κύρος, ασφαλιστική κάλυψη, κοινωνικοποίηση μέσω επαφής με συναδέλφους και πελάτες, αίσθηση ότι κάνει κάτι χρήσιμο.

Χρήσιμη η αυτοανάλυση
 

Επίσης, ο καθένας πρέπει να κάνει αυτοανάλυση, ποια είναι πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα, σε ποιους τομείς υπερέχει, πού έχει αδυναμίες. Πώς θα διατηρήσει θέση εργασίας, πώς θα εξελιχθεί στο ανταγωνιστικό τραπεζικό περιβάλλον, με δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία θα έχει μάλλον στασιμότητα την επόμενη 10ετία και οι τράπεζες θα χρειαστούν πολλά έτη για να επιλύσουν το πρόβλημα κόκκινων δανείων, να μπορέσουν να εκπληρώσουν την κύρια αποστολή τους, να χορηγούν δάνεια κυρίως σε επιχειρήσεις και να χρηματοδοτούν την ανάπτυξη.

Από την άλλη, η αλλαγή εργασίας για νέο επάγγελμα είναι ευκολότερη απόφαση για όσους είναι σχετικά νέοι, μικρότεροι 40 ετών. Αυτό δε σημαίνει κατ΄ ανάγκη ότι αν κάποιος αποχωρήσει σε μεγαλύτερη ηλικία έχει κάνει λάθος, εφόσον θεωρεί ότι δεν τον ικανοποιεί το επάγγελμα του τραπεζοϋπαλλήλου ή δεν αντέχει το ανταγωνιστικό και αγχωτικό περιβάλλον στο χρηματοοικονομικό τομέα.

Οι προοπτικές αλλαγής εργασίας πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη
 

Περαιτέρω, πριν πάρει κάποιος πάρει την απόφασή του, να πρέπει να λάβει υπόψη την τρέχουσα κατάσταση σε οικονομία και αγορά εργασίας. Ο μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης στην Ελλάδα είναι περίπου 1204 ευρώ με πτωτικές τάσεις, ενώ στις τράπεζες είναι άνω του 50% υψηλότερος.

Αν βρει εργασία στον ιδιωτικό τομέα, και ο μισθός είναι μικρότερος από τον τωρινό, σε βάθος χρόνου (υπό την προϋπόθεση μη απολύσεως) θα έχει μικρότερη εισοδηματική ροή. Οι μελλοντικές ροές εισοδήματος είναι το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο.

Ως νέος υπάλληλος θα χρειάζεται χρόνο προσαρμογής, να αφιερώσει περισσότερη ενέργεια για να εγκλιματιστεί με το νέο περιβάλλον, να γίνει αποδεκτός, να έχει ίδια δικαιώματα με παλαιότερους συναδέλφους.

Πόσο πιο πιθανό είναι να έχει υψηλότερο μισθό και εξέλιξη στον ιδιωτικό τομέα εκτός τράπεζας;

Πιο πιθανό είναι να κλείσει μία εταιρεία στον ιδιωτικό τομέα ή η μεγαλύτερη συστημική τράπεζα; Είναι ευκολότερο να γίνουν απολύσεις σε μία οποιαδήποτε ιδιωτική εταιρεία με αδύναμα συνδικάτα ή στις τράπεζες, που είναι από τους ελάχιστους κλάδους με κλαδικές συμβάσεις;

Είναι ευκολότερο να διεκδικήσει το δίκιο του αν παραβιαστεί η εργατική νομοθεσία, περικοπούν επιδόματα κλπ στην τράπεζα, που υπάρχει συνδικαλιστική εκπροσώπηση, ή εκτός;

Είναι προτιμότερο να εργάζεται με σύμβαση αορίστου χρόνου ή ορισμένου ή ως ενοικιαζόμενος ή με μπλοκάκι;

Τι πλεονεκτήματα θα έχει η νέα εργασία, που δεν είχε ως τραπεζουπάλληλος;

Πότε δικαιολογείται η αποχώρηση χωρίς άλλη εργασία
 

Αποχώρηση από εργασία, χωρίς να έχει βρεθεί άλλη, δικαιολογείται εφόσον: η εταιρεία που κάποιος εργάζεται αντιμετωπίζει προβλήματα (πχ υπάρχει καθυστέρηση σε καταβολές μισθών, κίνδυνος κλεισίματος), το εργασιακό περιβάλλον είναι προβληματικό, το αντικείμενο εργασίας δημιουργεί μεγάλο άγχος (πχ έντονη πίεση για επίτευξη στόχων και εξαντλητικά ωράρια) με εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες στην υγεία του και στη ζωή του εκτός εργασίας (πχ στην οικογενειακή ζωή).

Επίσης δικαιολογείται αν κάποιος νοιώθει ότι έχει διαφορετικές αξίες από την επιχείρηση που εργάζεται, ότι υποτιμάται σε μία εργασία ρουτίνας σε σχέση με προηγούμενο ρόλο, βαλτώνει και δεν αξιοποιούνται τα προσόντα του (όπως συμβαίνει με πολλούς εργαζόμενους προερχόμενους από την ΑΤΕ), ο μισθός είναι μικρός, δεν έχει προοπτικές ανέλιξης.

Αλλά και σε αυτές τις περιπτώσεις είναι προτιμότερο, αντί της άμεσης αποχώρησης, να κάνει έρευνα εργασίας, ενώ εξακολουθεί να είναι εργαζόμενος. Ότι παράπονα και να έχει, πρέπει να αποχωρήσει εφόσον έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αναμφίβολα η αποχώρηση θα οδηγήσει σε καλύτερη ζωή.
 

Αν νοιώθει υποεκτιμημένος και ότι πληρώνεται λίγο, θα νοιώσει χειρότερα άνεργος με μηδενικό μισθό και με μεγαλύτερο άγχος. Η αυτογνωσία και η ρεαλιστική εκτίμηση ικανοτήτων, δεξιοτήτων, πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων βοηθά στο να εκτιμήσει  την πιθανότητα, που έχει να βρει εργασία στη σημερινή συγκυρία. Αν υπερεκτιμά τις ικανότητες του σε σχέση με το μέσο όρο θα κάνει λάθη, θα διαβεί το Ρουβικώνα χωρίς να το αναλύσει αρκετά πριν, θα δράσει χωρίς την αναγκαία προηγούμενη περίσκεψη. Αν υποεκτιμά τις ικανότητες του, θα χάσει επαγγελματικές ευκαιρίες και θα αποφεύγει οποιοδήποτε ρίσκο.

Αν κάποιος αποχωρήσει από εργασία χωρίς να έχει βρει άλλη
 

Αν κάποιος αποχωρήσει από εργασία χωρίς να έχει βρει άλλη και αναζητά εργασία ως άνεργος, έχει μικρότερη διαπραγματευτική δύναμη από κάποιον εργαζόμενο, που αναζητά καλύτερη εργασία.

Θα πρέπει να αναλύσει ποια είναι τα μειονεκτήματα και πλεονεκτήματά του στην εύρεση επιθυμητής εργασίας, καλύτερης από αυτή στην τράπεζα και να απαντήσει στο πόσο εύκολο είναι να βρει εργασία με βάση τα προσόντα και την προϋπηρεσία του στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.  Στη μνημονιακή Ελλάδα το 96% όσων έχασαν εργασία παρέμειναν άνεργοι για διάστημα άνω των 12 μηνών.

Αν κάποιος μείνει άνεργος, αναγκαστικά μειώνει αποταμιεύσεις (πρέπει τουλάχιστον να έχει διαθέσιμες αποταμιεύσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι που δεν ισχύει αν μεγάλο μέρος του ποσού της εθελουσίας δαπανάται στην εξόφληση δανείων), δαπανά χρόνο σε αναζήτηση εργασίας που είναι ψυχοφθόρα δραστηριότητα, αναγκαστικά μειώνει τα έξοδα και την ποιότητα ζωής του.

Όποιος αποφασίσει λοιπόν να αποχωρήσει, πρέπει να είναι σίγουρος ότι η απόφαση αποχώρησης είναι σωστή και ανοίγει θετικές προοπτικές. Διαφορετικά, είναι πολύ πιθανό να αναγκαστεί μετά από κάποιο διάστημα ανεργίας, να αποδεχτεί εργασία χειρότερη από αυτή στην τράπεζα ως προς μισθό, συνθήκες εργασίας, είδος εργασιακής σχέσης.

Αν κάποιος επιλέξει να γίνει αυτοαπασχολούμενος
 

Αν κάποιος επιλέξει να γίνει αυτοαπασχολούμενος, πρέπει να έχει ένα καλά επεξεργασμένο επιχειρηματικό σχέδιο και να απαντήσει στο ερώτημα πως θα καταφέρει να πετύχει στη σημερινή δυσμενή οικονομική συγκυρία, που οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις φυτοζωούν ή κλείνουν λόγω υψηλών φορολογικών συντελεστών, ασφαλιστικών εισφορών, μείωσης αγοραστικής δύναμης, ώστε μετά από την αρχική περίοδο που θα επενδύσει χρόνο και χρήμα, να αποδώσουν οι επενδύσεις και να έχει εισόδημα μεγαλύτερο από αυτό που είχε ως μισθωτός.

Όπως επίσης, ποια είναι τα ισχυρά του σημεία σε σχέση με ανταγωνιστές, ώστε να καταφέρει να βρεθεί στο μικρό ποσοστό επιχειρήσεων που βελτίωσαν τη θέση τους εν μέσω ύφεσης.

Κριτήρια αξιολόγησης της απόφασης
 

Τέλος, αφού συγκεντρώσει ο κάθε ενδιαφερόμενος στοιχεία και αναλύσει πιθανές εναλλακτικές, πρέπει να έχει ξεκάθαρα κριτήρια αξιολόγησης της όποιας απόφασης, είτε φύγει είτε μείνει, με βάση το τι προτεραιότητες έχει αυτή την περίοδο στη ζωή μου (π.χ. επαγγελματική εξέλιξη, αύξηση εισοδήματος, ατομική επιχείρηση χωρίς κανένα πάνω από το κεφάλι του, ανατροφή τέκνων…) και να συζητήσει αναλυτικά με όσους επηρεάζονται άμεσα από την απόφασή του. Αν πάρει την απόφαση σε συνθήκες ψυχολογικής ηρεμίας, αυξάνουν οι πιθανότητες να είναι ορθή.

Ένας τρόπος για να αποφορτιστεί και να αποφασίσει πιο ήρεμα, είναι να αναρωτηθεί τι συμβουλή θα έδινε σε κάποιον που είναι στη θέση του.

Να μη ρωτά άλλους, επειδή ακόμα και αν είναι καλοπροαίρετοι, έχουν διαφορετικές εμπειρίες, στόχους, πεποιθήσεις, αξίες, χαρακτήρα και αυτό που είναι καλό για κάποιον δε σημαίνει ότι είναι και για άλλον. Ούτε να επηρεάσει το αν ο τάδε συνάδελφος επέλεξε να αποχωρήσει ή να παραμείνει ή τα δημοσιεύματα σε ιστοσελίδες και έντυπα που πολλές φορές είναι κατευθυνόμενα και επιδιώκουν στο να δημιουργήσουν ψυχολογία φόβου.

Οι συνέπειες αποφάσεων, θετικές και αρνητικές, δε βαρύνουν αυτούς που λένε τη γνώμη τους, αλλά αυτούς που τις έλαβαν, και τους οικείους τους που τους επηρεάζει η απόφαση. Αυτοί έχουν την ευθύνη της ζωής τους και υφίστανται τις όποιες συνέπειες. Το μόνο που έχει νόημα είναι να ρωτηθούν κάποιοι που βρέθηκαν σε παρόμοια κατάσταση και έχουν αποχωρήσει σε προηγούμενο πρόγραμμα εθελουσίας για το τι έκαναν στη συνέχεια και πώς νοιώθουν τώρα.

Λάθος είναι, όπως έχουμε πει παραπάνω, να αποχωρήσει κάποιος απότομα από μια δουλειά για τους λάθος λόγους, αλλά και λάθος είναι λόγω φόβου για το άγνωστο το να μη δεχθεί μια καινούργια.

Δεν πρέπει να φοβάται να κάνει μια ξαφνική ή ριζική αλλαγή αν παρουσιαστεί η ευκαιρία και αισθάνεται κατόπιν προσεκτικής σκέψης ότι είναι η κατάλληλη ευκαιρία. Ποτέ, όμως, να μην προβαίνει σε ξαφνικές πράξεις ή ριζικές αλλαγές όταν αμφιβάλλει για το πόσο σοφό είναι κάτι τέτοιο. Τα λάθη προέρχονται από το ότι ενεργεί βιαστικά ή από το ότι ενεργεί ορμώμενος από φόβο.

Γράφεται σε ιστοσελίδες και κατά περιπτώσεις λέγεται από προϊσταμένους ότι θα γίνουν μαζικές απολύσεις προσεχώς, αυτή θα είναι η τελευταία εθελουσία, δε θα ξαναυπάρξει τόσο γενναιόδωρο πακέτο κλπ. Κανείς σοβαρός άνθρωπος δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα απολύσεων, αλλά αν δεν έχει βρεθεί εργασία αποχωρώντας, η πιθανότητα ανεργίας είναι 100% για ένα διάστημα τουλάχιστον. Το μέγιστο ποσοστό υπαλλήλων που θα αποχωρήσουν την επόμενη τριετία δε θα υπερβαίνει το 35% ακόμα και στα πιο καταστροφολογικά σενάρια και από αυτούς ένα σημαντικό μέρος θα αποχωρήσει λόγω εθελουσίας ή συνταξιοδότησης. Με την 3η αξιολόγηση το 2017 απελευθερώθηκε η διαδικασία ομαδικών απολύσεων και έχουν γίνει ομαδικές απολύσεις σε τράπεζες σε άλλες χώρες στην Ε.Ε., αλλά προς το παρόν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν πετύχει να το αποτρέψουν στις ελληνικές τράπεζες. Οπότε ο καθένας ας αναρωτηθεί πόσο πιθανό είναι να βρίσκεται στο ποσοστό των απολυθέντων.

Δεν θα σπείρουμε βεβαίως αυταπάτες, όπως άλλοι, ότι αποκλείεται στο μέλλον να γίνουν απολύσεις, αλλά μέχρι στιγμής οι διοικήσεις τραπεζών, αν και μπορούν νομικά, προσπαθούν να τις αποφύγουν γιατί προφανώς έχουν κοινωνικό κόστος και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εξακολουθούν να έχουν ισχύ. Για παράδειγμα, η παρέμβαση της ΟΤΟΕ κατόρθωσε να αποτρέψει απολύσεις, που είχε δρομολογήσει η διοίκηση Πανταλάκη στην τράπεζα Αττικής. Στην Πειραιώς πάγωσαν επ΄ αόριστο οι αποσχίσεις φυλάκων και καθαριστριών. Περαιτέρω, σε κάθε εθελουσία από το 2013 και ύστερα, το ποσό που προσφέρεται μέχρι στιγμής είναι μεγαλύτερο από τις προηγούμενες. Στο δε απευκταίο σενάριο που γίνουν απολύσεις, η μέγιστη ζημία είναι η διαφορά μεταξύ ποσού εθελουσίας και ποσού αποζημίωσης πλέον των μισθών, που έχει εισπράξει για όσο διάστημα εργάζεται.

Συμπερασματικά
 

Αν κάποιος συνάδελφος αποχωρήσει θα πρέπει να το κάνει όχι λόγω κακής ψυχολογίας, όπως το άγχος, η αγωνία, ο φόβος (που μπορεί να οδηγήσει σε παράλογες αποφάσεις και συχνά δεν επιβεβαιώνεται), όχι λόγω πιθανών απειλών, εκφοβισμών, εκβιασμών ή δυσαρέσκειας με την τωρινή κατάσταση, ούτε εν βρασμώ ψυχής ή βασισμένος σε αστήρικτες & ατεκμηρίωτες ελπίδες ότι θα τα καταφέρει και εκτός, αλλά βλέποντας καθαρά στο μέλλον. Έχοντας ένα καλά επεξεργασμένο σχέδιο για το τί θα κάνει ακόμα και στη χειρότερη δυνατή περίπτωση και έχοντας την επίγνωση ότι το ποσό της εθελουσίας δεν είναι τόσο, ώστε να μπορεί να περάσει την υπόλοιπη ζωή του με αυτό και θα τελειώσει αν δεν υπάρξει μελλοντική ροή εισοδήματος. Να πάρει, δηλαδή, ρίσκο μόνον εφόσον είναι όλα υπολογισμένα ως νούμερα  και ως δεδομένα.